Over de wallen van Oudeschans, Oudeschans te Groningen
De gemeente Westerwolde telt twee prachtige stervormige vestingdorpen : Bourtange en Oudeschans. De wandeling start bij het Vestingmuseum en de Kunstgalerie Erika Stulp in Oudeschans: www.erikastulp.nl. We maken twee rondjes : eerst over de buitenste en dan over de binnenste wallen met een weids uitzicht over de Westerwoldse Aa, het Kruidenbastion, het Dodenbastion, statige boerderijen en de Garnizoenskerk. De 100 bewoners van het dorp doen met succes hun uiterste best om alles zo oorspronkelijk mogelijk te houden. Wie op de kaart kijkt begrijpt niet direct waarom hier een belangrijke vesting is geweest. Vroeger lag Oudeschans aan zee, aan de Dollard. Willem Lodewijk van Nassau kwam in 1593, tijdens de 80 jarige oorlog, naar Oudeschans met 150 schepen. De schans werd in zeer korte tijd gebouwd. De Spanjaarden durfden hier niet meer door. Dat was toen de Bellingwolder Schans. De Dollard droogde op en in 1628 werd Nieuweschans aangelegd. De vesting verloor daardoor zijn strategische positie. 67% van deze wandeltocht is onverhard.
Geïnteresseerd in de omgeving? Bezoek de VBT ( Vereniging Bevordering Toerisme ).
Deze wandeling is tot stand gekomen met hulp van de Stichting Vesting Oudeschans. In het Vestingmuseum is deze wandeling te koop in de vorm van een boekje. Hierin staat veel meer informatie over de plaatsen waar we langs zijn gelopen. Let op: Het museum, de winkels en de horeca zijn meestal alleen open van woensdag- tot en met zondagmiddag; De Javaan is uiteraard ook ’s avonds open. Kijk op Bezoek Oudeschans
Routebeschrijving
kn. = wandelknooppuntpaaltje met een cijfer.
Start : bij het kanon voor de ingang van het Vestingmuseum te Oudeschans.
- Loop, met de rug naar de ingang van het Vestingmuseum annex Kunstgalerie, naar links En ga op de hoek Molenweg / Poortweg RA bij fietsknooppunt 70, richting Winschoten / Blijham, de Poortweg.
- Links is een brink, vroeger was dit een haven aan de Dollard. Hier is ook de Garnizoenskerk met de pastorie en een Oldambtster boerderij, eraan vast gebouwd. Loop RD. Op Poortweg nummer 3 ( links ) is de Blokeend, een winkel voor het binnen- en buitenleven.
- Ga vóór de rode brug LA. Volg het bord wandelpad en het wit-rood van het Noaberpad. Het half verharde pad is links van de Westerwoldse Aa. Dit is tegelijkertijd de buitenste vestingwal, die een grote lus rondom het dorp maakt. Er staan aardig wat bankjes met uitzicht over het dorp, de bastions, de rivier en de landerijen. Passeer 2 klaphekken.
- Bij een ijzeren soldaat met infobord LA. De wal loopt nu niet meer langs de Aa.
kn. = wandelknooppuntpaaltje met een cijfer.
Start : bij het kanon voor de ingang van het Vestingmuseum te Oudeschans.
- Loop, met de rug naar de ingang van het Vestingmuseum annex Kunstgalerie, naar links En ga op de hoek Molenweg / Poortweg RA bij fietsknooppunt 70, richting Winschoten / Blijham, de Poortweg.
- Links is een brink, vroeger was dit een haven aan de Dollard. Hier is ook de Garnizoenskerk met de pastorie en een Oldambtster boerderij, eraan vast gebouwd. Loop RD. Op Poortweg nummer 3 ( links ) is de Blokeend, een winkel voor het binnen- en buitenleven.
- Ga vóór de rode brug LA. Volg het bord wandelpad en het wit-rood van het Noaberpad. Het half verharde pad is links van de Westerwoldse Aa. Dit is tegelijkertijd de buitenste vestingwal, die een grote lus rondom het dorp maakt. Er staan aardig wat bankjes met uitzicht over het dorp, de bastions, de rivier en de landerijen. Passeer 2 klaphekken.
- Bij een ijzeren soldaat met infobord LA. De wal loopt nu niet meer langs de Aa.
- Blijf de wal volgen met een bocht naar rechts en dan naar links. Aan het einde is een klaphek. Ga het klaphek door bij kn.21 en ga RA. Loop naar de straatweg.
- Steek bij de (voormalige) bushalte de weg over en ga LA, negeer het merkteken en ga een betonnen pad op langs de weg. Het pad gaat naar rechts. naar een punt bij een ijzeren soldaat. Daar gaat het pad naar links. Loop door tot de straatweg. Daar gaat het pad naar rechts.
- Steek bij de ingang van het dorp de weg over, volg het houten bord “wandelpad”. Hier staan ook wandelmerktekens. Dit is nog steeds de route over de buitenste wal. Rechts is een kolk, ontstaan is in de 17de eeuw bij een overstroming. Het pad eindigt bij de rode brug van punt 3. Dit was het grote rondje om de vesting.
- Ga nu LA en loop nu weer terug over de Poortweg en langs de Blokeend op nr.3.
- Direct voorbij nummer 3 RA. *
Dit is nog steeds de Poortweg. Volg de weg en loop voor langs een Oldambtster boerderij. Voorbij de boerderij wordt het de Achterweg. Links is de Garnizoenskerk.
*Toen wij hier liepen in januari 2023 was de weg RA afgesloten na een brand in de boerderij. In juni ’24 is de herbouw is aardig op stoom, we konden tussen de hekken doorlopen, maar het was op een zondag. Als de bouwhekken gesloten zijn, loop dan na nr. 3 gewoon RD en ga voor de kerk RA en daarna LA, de Achterweg. - Ga het 1ste paadje RA, vóór een klein gebouwtje, dat vroeger dienst deed als brandspuithuisje en volg het bordje “wandelpad”.
- Aan het einde het trapje op. LA. Negeer nu het wit-rood van het Noaberpad. De wandelroute gaat nu verder over de binnenste vestingwal met een prachtig uitzicht, links over de vesting en rechts over de buitenste wal.
- Ga aan het einde de hoek om en het trapje rechts op en volg het pad over de bovenste wal en loop op deze manier om een bastion heen. Dit is het Kruidenbastion, zo genoemd omdat hier het kruit van de vesting opgeslagen was. Midden in het bastion is nu een vredige picknickplaats.
- Ga aan het einde van deze wal, vóór een kanon, twee trapjes af. Loop langs het kanon en ga verder RD in de richting van de hoofdstraat van het dorp.
- Steek aan het einde de straat over en ga RD en dan twee trapjes op van een volgende wal, die uitkomt bij het Dodenbastion, de begraafplaats. Het is mogelijk over de begraafplaats te lopen. Ga daarvoor even naar links. Rechts is een hek. Hek sluiten alstublieft. Het oudste graf dat wij gevonden hebben is uit 1730. Het jongste uit 2002.
- Vervolg de wandelroute naar rechts over de wal door het trapje op te gaan en tegen de richting van de klok om het Dodenbastion heen te lopen. Toen wij er januari 2023 omheen liepen was er een nieuwe lage heg om het bastion, zodat wij een mooi uitzicht hadden over de oude graven.
- Ga na dit ommetje het trapje af. Ga direct RA. Aan het einde buigt het pad naar links en wordt een klinkerpad.
- Ga bij de kruising RD, een heel smal paadje links van een huis. Neem dat pad gerust. Het leidt naar een volgende straatje, waar het pad naar rechts buigt. De huizen stonden hier vroeger allemaal heel dicht op elkaar. Dit was de buurt van de soldatenbarakken.
- 1ste straatje LA en bij de hoofdstraat, de Voorstraat, weer LA. De wandeling gaat langs de vestingput ( rechts ).Tegenover de vestingput is een oude smederij uit 1607. Naast de vestingput is op nummer 21 Café Restaurant de Javaan met terras.
- Ga voorbij de Javaan nog even RD en ga bij de 1ste straat RA, bij de brievenbus, de kinderspeelplaats en de Pottenkaaste, de vroegere telefooncel. De Achterstraat buigt naar rechts.
- Loop de straat uit en ga bij het pleintje direct voorbij de Garnizoenskerk RA, loop langs de kerk.
- Ga bij het kruispunt RD. Hier is het eindpunt: het Vestingmuseum en een Galerie, dat meer dan een bezoek waard is o.a. vanwege een expositie van de archeologische vondsten, die op deze plek gevonden zijn, en het duidelijke overzicht van de geschiedenis van het dorp en de vestingen in de provincie. In het museum en in de galerie is ook koffie of thee verkrijgbaar.
RA = rechtsaf, RD = rechtdoor en LA = Linksaf
Bekijk de volledige routebeschrijving ⇢
Bereikbaarheid en toegankelijkheid
Startpunt
Ingang van het Vestingmuseum, Molenweg 6, 9696 XN te Oudeschans. Plan Route
Met de auto
Parkeerplaats bij het Toeristisch Overstappunt Oudeschans, aan de noordkant van het dorp, bij de hoek Oudeschanskerweg / Molenweg. Aanlooproute: Ga vanaf de parkeerplaats naar rechts over het fietspad in de richting van het dorp. Negeer het houten bord Wandelroute en loop naar de hoek Oudeschanskerweg / Molenweg. Ga het dorp binnen via de Molenweg, een klinkerstraat. Op nummer 26 is Henny’s Brocanterie. Loop door tot het Vestingmuseum, Molenweg 6. Naast het museum is Galerie Erika Stulp. Bij openingstijden is in het museum en de galerie koffie / thee te verkrijgen. Ernaast is een goudsmederij, Goudwicht.
Openbaar vervoer
Bushalte Voorstraat
Rolstoeltoegankelijkheid
Deze route is niet geschikt voor rolstoelen of kinderwagens.
Honden
Mits de geldende regels worden nageleefd, zijn honden toegestaan in dit gebied.
Foto's (12)
Foto Koos Boertjens (noordinbeeld.nl): Oudeschans
Margriet Smeets: Het Vestingmuseum
Margriet Smeets: Nu een brink, vroeger een zeehaven
Margriet Smeets: De brug over de Westerwoldse Aa
Margriet Smeets: De vesting vanaf de buitenste wal
Margriet Smeets: De kolk, ontstaan in de 17de eeuw
Margriet Smeets: Een picknickfafel in het Kruidenbastion
Margriet Smeets: Het Dodenbastion
Margriet Smeets: De vestingput aan de Voorstraat
Margriet Smeets: De Smidse uit 1607
Margriet Smeets: De Achterstraat
C.S. de Keijser: De Garnizoenskerk in de winter
Routekaart
Topografische routekaart
Deze wandeltocht is ook beschikbaar op een zeer gedetailleerde topografische kaart over-de-wallen-van-oudeschans.pdf. Het printen van deze topografische kaart kan door gebruik te maken van de mogelijkheden die de PDF reader biedt.
Horecagelegenheden
Vestingmuseum, koffie of thee te verkrijgen
Molenweg 6
9696 XN Oudeschans
Bezoek website
De Javaan
Voorstraat 21
9696 XG Oudeschans
Bezoek website
Op zondag 9 juni zijn we in Oudeschans geweest en hebben de belangrijkste punten van de wandelroute gecontroleerd. Er was bijna niets veranderd sinds januari ’23, tenminste niet aan de route. In het piepkleine dorpje trekt de nieuwe galerie al veel bezoekers. En de verbrande boerderij bij punt 9 is al aardig herbouwd. Het lijkt wel of hij nog mooier wordt.
Galerie Erika Stulp
Molenweg 4 9696XN Oudeschans
http://www.erikastulp.nl