Nieuwe natuur, Tiengemeten te Zuid-Holland

17 km Wandelroute Nieuwe natuur, te Tiengemeten

Tiengemeten is een eiland in de provincie Zuid-Holland. Het maakt deel uit van de gemeente Korendijk. De naam duidt op de grootte: een gemet is een oude landmaat en omvat ruim 0,4 hectare. Door geleidelijke landaanwinning is Tiengemeten inmiddels 700 hectare groot. Het eiland was bestemd voor akkerbouw, maar steeds waren er plannen van projectontwikkelaars om het eiland te gebruiken als recreatiepark, dumpplaats voor verontreinigd slib, vliegveld of een kerncentrale. In 1990 werd echter besloten het eiland een nieuw en uniek natuurgebied te maken en wordt het door het ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij opgenomen in de Ecologische Hoofdstructuur. In 1994 werd het eiland door de provincie aangewezen als natuurontwikkelingsgebied. Sinds 1997 is de Vereniging Natuurmonumenten eigenaar van het eiland. Nadien zijn de zes boeren van het eiland uitgekocht en zijn de 700 hectare omgezet in natuur: het grootste natuurontwikkelingsproject van Nederland. De herinrichting is zo goed als gereed. Op 10 mei 2007 vond de officiele opening plaats van het nieuwe, voor waternatuur ingerichte Tiengemeten. Op het eiland is een drietal wandelroutes uitgezet door Natuurmonumenten (zomer 2007 nog niet overal gemarkeerd). Voor de liefhebber zijn die in deze wandeling gecombineerd. De wandeling kan echter op twee plaatsen worden ingekort tot in totaal 6,5 of 10 km. Dat staat in de onderstaande beschrijving aangegeven.

Opgesteld op: 31-12-2007

Routebeschrijving

Startpunt: Informatiecentrum Natuurmonumenten op het eiland. Beperkt geopend (woensdag, zaterdag en zondag van 10 tot 17 uur) en beperkte informatie. Haal wel een exemplaar van de gratis brochure Ontdek natuureiland Tiengemeten met een praktisch plattegrond (op verzoek vaak ook op de pont verkrijgbaar). De vloer van het informatiecentrum is een immense plattegrond van Tiengemeten. Er is niemand aanwezig, wel is er een WC en staat er een koffieautomaat (zorg voor losse euros).

In de Grote Haven van Tiengemeten is het eerste wat je ziet de grote schuur van het informatiecentrum. Neem de weg naar links, die al snel langs de dijk loopt. Dit is de rode wandeling. Aan je rechterhand zie je het gebied Weelde.
De bodem van Weelde, dat een verlaagde kom vormt in het landschap, is slecht doorlaatbaar. Daardoor veranderen regen en stormen dit gebied ’s winters in een groot open water. Waar vroeger de binnendijk liep in de lengte richting van het eiland is weer een lage rug opgeworpen. Deze rug in het landschap overstroomt bij extreem hoge waterstanden, zodat Weelde volloopt met rivierwater dat niet meer terug kan. Ook het regenwater kan niet weg. Zo ontstaat een ondiep drassig gebied. Allerlei steltlopers profiteren van deze langzaam droogvallende oppervlakte: van roerdompen, zilverreigers en lepelaars tot kluut, kemphaan en tureluur.

Verlaat bij de verlaten boerderij even het asfalt (en de rode wandeling) en blijf de dijk volgen. Bij het vogelkijkscherm  verlaat je opnieuw het asfalt en loopt onderlangs de dijk verder tot je niet verder kunt. Haakse bocht naar rechts en rechtdoor – de asfaltweg overstekend – naar de vogelkijkhut. Aan je linkerhand ligt het gebied Weemoed.
De Oude Polder, die in 1750 als eerste werd bedijkt, vormt Weemoed. Rond 1760 stond hier al een boerderij. Natuurmonumenten wil op deze plek de herinnering aan het rijke verleden levend houden. Hier omgeven boomgaarden en hooilandjes de monumentale boerderijen. In een deel van de polder komen de oude, kleine akkertjes terug en gaan weer bonkige trekpaarden lopen. Ook vogels als gele kwikstaart en patrijs profiteren mee van de overvloed aan voedsel.

Je loopt terug naar de asfaltweg en gaat naar links (opnieuw de rode wandeling), tenzij je even wilt pauzeren in het eetcafé, want dat is even de andere kant op. Aan je linkerhand kom je bij een aantal gesloten hekken. Maar er is hier ook een sluis voor wandelaars. Lees eerst de waarschuwing:

De dieren die in dit gebied grazen, kunnen onvoorspelbaar reageren

  • Houd minimaal 25 meter afstand
Startpunt: Informatiecentrum Natuurmonumenten op het eiland. Beperkt geopend (woensdag, zaterdag en zondag van 10 tot 17 uur) en beperkte informatie. Haal wel een exemplaar van de gratis brochure Ontdek natuureiland Tiengemeten met een praktisch plattegrond (op verzoek vaak ook op de pont verkrijgbaar). De vloer van het informatiecentrum is een immense plattegrond van Tiengemeten. Er is niemand aanwezig, wel is er een WC en staat er een koffieautomaat (zorg voor losse euros).

In de Grote Haven van Tiengemeten is het eerste wat je ziet de grote schuur van het informatiecentrum. Neem de weg naar links, die al snel langs de dijk loopt. Dit is de rode wandeling. Aan je rechterhand zie je het gebied Weelde.
De bodem van Weelde, dat een verlaagde kom vormt in het landschap, is slecht doorlaatbaar. Daardoor veranderen regen en stormen dit gebied ’s winters in een groot open water. Waar vroeger de binnendijk liep in de lengte richting van het eiland is weer een lage rug opgeworpen. Deze rug in het landschap overstroomt bij extreem hoge waterstanden, zodat Weelde volloopt met rivierwater dat niet meer terug kan. Ook het regenwater kan niet weg. Zo ontstaat een ondiep drassig gebied. Allerlei steltlopers profiteren van deze langzaam droogvallende oppervlakte: van roerdompen, zilverreigers en lepelaars tot kluut, kemphaan en tureluur.

Verlaat bij de verlaten boerderij even het asfalt (en de rode wandeling) en blijf de dijk volgen. Bij het vogelkijkscherm  verlaat je opnieuw het asfalt en loopt onderlangs de dijk verder tot je niet verder kunt. Haakse bocht naar rechts en rechtdoor – de asfaltweg overstekend – naar de vogelkijkhut. Aan je linkerhand ligt het gebied Weemoed.
De Oude Polder, die in 1750 als eerste werd bedijkt, vormt Weemoed. Rond 1760 stond hier al een boerderij. Natuurmonumenten wil op deze plek de herinnering aan het rijke verleden levend houden. Hier omgeven boomgaarden en hooilandjes de monumentale boerderijen. In een deel van de polder komen de oude, kleine akkertjes terug en gaan weer bonkige trekpaarden lopen. Ook vogels als gele kwikstaart en patrijs profiteren mee van de overvloed aan voedsel.

Je loopt terug naar de asfaltweg en gaat naar links (opnieuw de rode wandeling), tenzij je even wilt pauzeren in het eetcafé, want dat is even de andere kant op. Aan je linkerhand kom je bij een aantal gesloten hekken. Maar er is hier ook een sluis voor wandelaars. Lees eerst de waarschuwing:

De dieren die in dit gebied grazen, kunnen onvoorspelbaar reageren

  • Houd minimaal 25 meter afstand
  • Doorkruis kuddes niet
  • Laat de dieren met rust
  • Voer en aai de dieren niet
  • Honden aan de lijn (Art 461 W.v.S)
Je loopt een klein stukje terug de dijk op, en gaat dan naar rechts tussen het hek en het water. Rechtdoor tot het volgende vogelkijkscherm. Daarvandaan een stukje terug en dan linksaf (langs een witte put) een stevige grasdijk over, die maar ietsje hoger ligt dan het omringende landschap. Je loopt richting Vliedberg. Vlak daarvoor kruis je over een hier wat vreemd aandoend bestraat voetpad een soort dijkdoorbraak.

Om het uitzicht van de Vliedberg te genieten gebruik je de voetgangersluis in het hek. Daarna kom je hier weer terug om links van het hek de route te vervolgen. Vanaf hier volg je de gele wandeling. (Wil je stoppen? Volg dan hiervandaan de klinkerweg die je terugbrengt bij het informatiecentrum. Je loopt in totaal 6,5 km.) Aan je linkerhand zie je nu de Wildernis.
Dit is het centrale deel van het eiland dat geleidelijk wordt omgetoverd in een weids watermoeras met kreken en vele, vele vogels. Echte woeste waternatuur, natuur uit de tijd voor de bedijking, gaat het westen bepalen. Een nieuwe, 20 meter brede en vijf kilometer lange kreek brengt water in het westen. Er wordt er een gat in de dijk gemaakt om het water is weer aan zet. Er ontstaan uitgestrekte rietvelden doorsneden met kreken en bewoond door Schotse Hooglanders. Dit is het domein van kiekendieven, Noordse woelmuis en wellicht ooit de zeearend.

De lage grasdijk volgend zie je aan je linkerhand een verlaten gehucht. Waar nu water is liep vroeger de Grevesweg. Waar de grasdijk naar rechts buigt ga je even linksaf.

De ruïne achter de bomen is vroeger gebruikt als aardappel­bewaarloods en hoorde bij de Irene Hoeve. De Irene Hoeve ziet je – als  je bovenop de ruine staat – aan  de overkant van de kreek liggen. De loods werd gebruikt voor de opslag van aardappels die van het veld kwamen en konden hier wel vijf maanden liggen. Als de aardappels een goede prijs opleverden, werden ze naar het vasteland vervoerd om verkocht te worden. De loods is in 2006 ontdaan van alle materialen die niet in het milieu terecht mogen komen.

Terug naar de grasdijk en die naar links vervolgen tot een T-splitsing. Hier naar links over de halfverharde weg. Vanaf hier volg je de blauwe wandeling. (Wil je nu stoppen? Ga dan naar rechts en volg de halfverharde weg tot je uitkomt op de klinkerweg tussen Vliedberg en informatiecentrum. Ga hier naar links terug naar de haven. Je loopt in totaal 10 km.)

Al snel kom je weer bij een cluster van verlaten gebouwen. Direct na een inham aan je rechterhand ga je door de voetgangersluis de dijk op, die je blijft volgen. De dijk maakt een bocht naar links en aan je rechterhand zie je het Vuile Gat.

De dijk maakt weer een bocht naar links en nu zie je voor je een drassig rietlandschap. Bij een paaltje verlaat een paadje de dijk en kun je via een bescheiden bruggetje het woeste gebied in. Het paadje kronkelt door het hoge riet. Met bruggetjes passeer je de ergste nattigheid, maar modderig blijft het wel. Een paadje naar rechts leidt naar de Rietheuvel. Ook al staan daar ook geen bankjes, het is wel een goede plek om even te pauzeren.

Loop hetzelfde paadje terug en vervolg op de T-splitsing het pad naar rechts. Bij een haakse bocht naar links kun je een niet te omlopen plas van circa 30 cm diep aantreffen. Je kunt kiezen: natte voeten en het rondje aflopen, of hier terugkeren naar de dijk.

Kun je het pad vervolgen, dan kom je bij een paaltje uit op een vlak stuk land, waar waarschijnlijk de dijk is weggegraven. Ga hier naar links en je komt terug op de dijk. Volg dezelfde weg terug. Blijf na de dijk alsmaar de halfverharde weg volgen tot je uitkomt op de klinkerweg tussen Vliedberg en informatiecentrum. Ga hier naar links terug naar de haven.

Bekijk de volledige routebeschrijving ⇢

Bereikbaarheid en toegankelijkheid

Startpunt

Informatiecentrum Natuurmonumenten op het eiland, Nieuwendijk 1, 3284 KR te Tiengemeten. Plan Route

Met de auto

Per auto rijdt u over de A29 en neemt u de afslag Numansdorp Zuid-Beijerland. U volgt de richting Zuid-Beijerland tot u de borden naar de veerpont Tiengemeten ziet. Deze volgt u tot in het dorp Nieuwendijk in de Hoeksche Waard (postadres Nieuwendijk 1). In het dorp ziet u op de dijk een huis, waarachter de parkeerplaats ligt. Uw auto blijft aan de vaste wal, die mag niet mee. U kunt met de veerpont naar Tiengemeten.

Openbaar vervoer

Per openbaar vervoer is Tiengemeten met enige moeite bereikbaar: De lijntaxi van Connexxion rijdt vanaf de bushalte Numansdorp (A29) tot Zuid-Beijerland (u moet deze taxi een uur tevoren bestellen via telefoonnummer 0113-252000). Vervolgens kunt u met de buurtbus (nummer 191) vanuit Zuid-Beijerland (maar ook vanuit Oud-Beijerland) bij de veerpont naar Tiengemeten komen. Deze buurtbus wordt door vrijwilligers in samenwerking met Connexxion gereden. U vindt meer informatie op: http://www.connexxion.al/website/dienstregeling.asp?action

Rolstoeltoegankelijkheid

Deze route is niet geschikt voor rolstoelen of kinderwagens.

Honden

Het is onbekend of er honden zijn toegestaan in dit gebied.

Foto's

Er zijn geen foto's beschikbaar

Routekaart

Afdrukken
Annuleren

Topografische routekaart

Deze wandeltocht is ook beschikbaar op een zeer gedetailleerde topografische kaart nieuwe-natuur.pdf. Het printen van deze topografische kaart kan door gebruik te maken van de mogelijkheden die de PDF reader biedt.

Horecagelegenheden

Er zijn geen horecagelegenheden bekend! Ken jij er één in de buurt van de wandelroute? Meldt het ons dan via de contactpagina..

Ervaringen van wandelaars (3)

  1. Hans Oosterhof 13 maart 2011

    Wat betreft horeca. Er is inmiddels een Herberg op de oostpunt (rode route). Zes dagen per week (maandag dicht) open van 10.30 tot 17.00 uur. Bij de haven op het eiland is een kiosk met koffie/thee/broodjes etc. Open van 1 april t/m 31 oktober. Op maandag is alles gesloten op Tiengemeten.

    Reageren
  2. Jos en Heleen 14 september 2009

    Wij hebben de blauwe (10 km) en deels de gele (4.5 km) gelopen. Heel erg mooi natuurgebied!! Boven op de rietheuvel is inmiddels een bankje geplaatst!! Ook onderweg genoeg bankjes om even te rusten. Op zondag gaat het pontje elke 2 uur. Dus genoeg tijd om ook een bezoekje te brengen aan het Rien Poortvlietmuseum, hoewel wel aardig aan de prijs, maar byzonder de moeite waard.

    Reageren
  3. Wan de Laar 27 januari 2008

    Op http://www.gpstracks.nl/wandelroutes-zuidholland.php?id=2304 is de GPS-track van deze wandeling te vinden.

    Reageren

Laat een antwoord achter aan Wan de Laar (Annuleer)

Je bericht: *
Na verzending van een bericht met daarin een link naar een website is het bericht niet direct zichtbaar, het bericht wordt pas geplaatst nadat de link gecontroleerd is op veiligheid.
Je naam: *

Ondersteunde formaten: JPG en PNG (Maximale bestandsgrootte: 7 MB.)