Het Ingendael en de Cauberg, Houthem te Limburg

Lijnwandeling langs Chateau Sint Gerlach, door het Ingendael in het stroomgebied van de Geul, over de Cauberg, door het Biebosch en het Sint Jansbos, over de Schaelsberg en langs de Däölkesberg. De plaats Houthem in de gemeente Valkenburg aan de Geul is een dorp, dat gevormd wordt door de kernen Houthem, Sint Gerlach, Vroenhof en Strabeek. De naam Houthem is ontleend aan Gerlachus van Houthem die geleefd heeft van 1120 tot 1165 of 1166, de bekendste van de Nederlandse heilige kluizenaars. Gerlachus van Houthem was van adellijke afkomst, in ieder geval werd hij een ridder genoemd. Hij leidde een lichtzinnig leven tot hij tot inkeer kwam toen zijn vrouw stierf, van wie hij zielsveel had gehouden. Hij ging op bedevaart naar Rome en Jeruzalem, en bij thuiskomst liet hij alle bezit en luxe varen en trok zich terug als kluizenaar, waarbij hij zijn intrek nam in een holle eik. Na het bezoek aan Château St. Gerlach voorheen klooster Sint-Gerlach gaat de lijnwandeling door het Ingendael. Al in de middeleeuwen werd het dal dat in het stroomgebied van het riviertje de Geul ligt ontgonnen en veelal gebruikt als weiland en hooiland, waarbij het klooster Sint-Gerlach een belangrijke rol speelde. In 1996 het Limburgs Landschap na aankoop ontwikkeld tot een meer natuurlijk beekdallandschap onder andere door begrazing door Galloway-runderen en Konikpaarden. Na verlaten van het dal wordt de Cauberg beklommen niet over de verharde weg die vooral bekend is uit de wielersport maar over een pad haaks op de weg. In Valkenburg gaat de lijnwandeling langs de historische begraafplaats Cauberg en langs de Lourdesgrot, een kopie van de originele Grot van Massabielle in Lourdes. In Valkenbrug met zijn vele bezienswaardigheden loont het de moeite om even van de wandeltocht af te wijken. De lijnwandeling verlaat weer snel de plaats en gaat door de hellingbossen het Biebosch en het Sint Jansbos richting het Geuldal. Met in het Geuldal kasteel Schaloen waarvan de oudste gegevens dateren uit 1381 en niet ver daarvandaan kasteel Genhoes dat mogelijk verder teruggaat in de tijd waarna er weer geklommen wordt naar de Kluis op de Schaelsberg. Voorbij De Kluis wordt de Däölkesberg bezocht, een kalkrots iets wat in Nederland niet veel voorkomt. Hoe de opening in de rots is ontstaan daar zijn de meningen over verdeeld, enkel houden het op erosie terwijl andere spreken van de historische mens die de opening uitgehakt zouden hebben. In het Ingendael gaat de wandeltocht door een begrazingsgebied. 85% van deze wandeltocht is onverhard
Routebeschrijving
Na verlaten van het perron, bij de spoorwegovergang LA vertrekken.
Bij T-splitsing LA, doorgaande weg richting “Valkenburg”.
Voorbij woning nr. 19 RA, “Geuldalhof”, de weg volgen tot bocht naar rechts voor de ingang van een begraafplaats.
In deze bocht LA het park inlopen, het grindpad volgen tot pad aan rechterhand voorbij een perceeltje met een haag.
Bij dit pad RA richting een kerk, vervolgens voor de kerk LA, iets verder bij kruising RA.
# Château St. Gerlach, voorheen Klooster St. Gerlach of Sint-Gerlachusstift is oorspronkelijk in de twaalfde eeuw gebouwd als klooster van norbertijnen.
Bij kruising met aan rechterhand een pad naar het kasteel LA richting een groot bolvormige kunstwerk.
Bij kruising RD doorlopen tot het kunstwerk, vervolgens bij T-splitsing voor het kunstwerk RA, het pad volgen tot T-splitsing bij een verharde weg.
Bij deze T-splitsing met aan overzijde een houten poort met klaphek LA, verharde weg.
Bij kruising LA, de weg volgen tot grindpad aan rechterhand iets voorbij een slagboom.
Bij dit pad RA, het grindpad buigt verderop voor het “Gerlachus putje” naar rechts en gaat iets verder in een bocht naar links door een klaphek met veerooster, het grindpad met verderop voorbij een klaphek met veerooster en een vlonderpad volgen tot T-splitsing.
# Het Gerlachus putje dat stamt uit de 18e eeuw is vernoemd naar de Heilige Gerlachus. Eeuwenlang werden het bronwater en het geweide zand als heilzaam voor de mens en vee beschouwd.
Bij deze T-splitsing RA, het grindpad volgen tot klaphek aan rechterhand met een SLL bordje voor een bocht naar links.
Bij dit klaphek RA door het klaphek, door het begrazingsgebied lopen richting de heuvels aan de overzijde met verderop het riviertje de Geul aan linkerhand, de Geul volgen tot een brugje over het riviertje.
Bij het brugje het brugje over, aan de overzijde bij 3-sprong met aan rechterhand een klaphek LA.
3.
Bij 3-sprong links aanhouden, pad met het beekdal aan linkerhand en verderop een klaphek.
Iets voorbij het klaphek, bij 4-sprong RD, de verharde weg volgen tot inrit “Gasterij Koningswinkelhof” aan rechterhand in bocht naar links van de weg.
Bij deze inrit RA de inrit inlopen, direct daarna LA het onverharde “Het Heijtgrachter voetpad” met draaihekje inlopen, het pad geheel uitlopen met aan het einde een draaihekje met houten poort.
Voorbij het draaihekje RA, de doorgaande weg oversteken en aan overzijde bij T-splitsing LA, vervolgens voorbij bushalte “Cauberg” en kruisbeeld RA, onverhard pad met iets verder een klaphek en na ca. 80m passeert men traptreden in het pad, het pad dat verderop overgaat in een verharde weg volgen tot Y-splitsing voorbij een begraafplaats aan linkerhand.
Bij deze Y-splitsing rechts aanhouden, doorgaande weg met iets verder de “Lourdes grot” aan linkerhand.
4.
Bij 3-sprong RA richting “Sibbe”, doorgaande weg, “Daalhemerweg”.
Voorbij woning nr.16 RA richting “Konijnsgracht”, verderop voorbij inrit nr.15 gaat de verharde weg over in een onverhard pad, doorlopen tot de 2de houten poort aan rechterhand met rechts van deze poort een klaphek.
RA door het klaphek, direct daarna buigt het smalle pad naar links en gaat door de rand van een grasveld met aan rechterhand een ATB pad, let op niet het ATB volgen, iets verder volgt het pad de voet van een helling met aan rechterhand de helling, verderop door een draaihekje, het pad verder volgen tot een splitsing met aan beide zijde een afrastering.
Bij deze splitsing rechts aanhouden, pad pal naast de afrastering met aan linkerhand een omheind perceel met fruitbomen, vervolgens voorbij het omheinde perceel, bij 5-sprong met aan rechterhand een draaihekje LA, pad met aan beide zijde omheinde percelen grasland met fruitbomen.
5.
Aan einde van het pad met voorbij een draaihekje enkele traptreden RD het parkeerterrein oplopen en de weg oversteken, aan overzijde van de weg het terreintje met ingang van de “Mergelrijk” grot oplopen, direct daarna RA de trap op en het smalle onverharde pad volgen, iets verder het pad met bocht naar links verder volgen, pad met traptreden, voorbij de traptreden nogmaals het pad met bocht naar links verder volgen.
Bij 4-sprong scherp RA, iets verder het stijgend pad met bocht naar links verder volgen, voorbij de volgende bocht naar links gaat het pad door de bosrand, het pad met verderop bij een perceel grasland aan linkerhand met t.h.v. het grasland drie bankjes aan rechterhand verder volgen tot T-splitsing bij een verharde weg, zijpaden negeren.
Bij deze T-splitsing RA, verharde weg.
Bijna aan einde van het bos aan linkerhand LA, smal onverhard pad met traptreden en NM bordje “Geuldal”.
6.
Bij splitsing links aanhouden, het dalend pad met iets verder een afrastering aan linkerhand volgen, voorbij de ingang van een omheind perceel grasland aan linkerhand buigt het pad naar links en wordt breder.
Aan einde van het pad bij T-splitsing RA, de verharde weg ca. 250m volgen tot onverhard pad aan rechterhand in bocht naar links van de weg.
Bij dit pad RA, onverhard pad, iets verder LA, smal pad dat parallel loopt aan de verharde weg.
Aan einde van het pad, bij T-splitsing LA, verharde weg, direct daarna RA het brede half verhard pad met bankje aan overzijde van de weg inlopen, let op bij het oversteken beperkt zicht!!, het half verharde pad gaat geleidelijk over in een onverhard pad.
Na ca. 160m links aanhouden, stijgend smal pad met NM bordje “Genhoes (Biebos)” , verderop gaat het pad door de bosrand met een bankje aan linkerhand.
7.
Bij kruising RD, het pad verder door de bosrand volgen.
Het pad met bocht naar links verder volgen, smal pad aan rechterhand negeren.
Bij T-splitsing RA, verderop gaat het pad door de bosrand.
Bij 4-sprong met aan linkerhand een klaphek en een bankje RD.
Voorbij traptreden (steile daling), bij 4-sprong RD, stijgend pad.
Bijna op de top, bij Y-splitsing scherp LA, pad met na verlaten van het bos een bankje aan linkerhand.
Bij Y-splitsing links aanhouden, het pad volgen tot T-splitsing voorbij een kapelletje aan linkerhand, zijpad negeren.
Bij deze T-splitsing RA richting doorgaande weg.
8.
Bij kruising met de doorgaande weg RD, verharde weg richting kasteel Schaloen.
Ruim voor het kasteel, iets voorbij een beek, bij 3-sprong RA, grind-/fietspad, verderop buigt het grindpad naar links.
# Bij de 3-sprong is aan linkerhand De Sjloens Meule gebouwd omstreeks 1663, men kijkt uit op kasteel Schaloen waarvan de oudste gegevens dateren uit 1381 en in de bocht naar links is aan rechterhand kasteel Genhoes te zien met een veel oudere geschiedenis vermoedelijke al van voor 1115.
Voorbij brugje, bij T-splitsing LA, iets verder rechts aanhouden het stijgend pad met NM bordje inlopen.
RD het spoorviaduct over richting “Schaelsberg Kluis”, pad aan linkerhand negeren.
Bij 4-sprong RD, het pad volgen tot 4-sprong iets voorbij de kluis aan rechterhand.
# De Kluis is vanaf de stichting in 1688 doorlopend bewoond gebleven tot 1930.
Bij deze 4-sprong RA, iets verder verlaat men het bos.
9.
Voorbij een perceel grasland aan rechterhand RA, pad door bosschages, vervolgens bij 4-sprong met rechtdoor een houten poort voor een perceel grasland RA richting de mergelwand Döälkesberg, bijna aan einde van de mergelwand buigt het pad naar links weg van de mergelwand.
Voorbij draaihekje, bij T-splitsing LA, pad met het spoor aan rechterhand.
Na ca. 500m RA het spoortunneltje door, na verlaten van het tunneltje, bij T-splitsing LA, verharde weg.
Voor kombord “Schin op Geul” scherp RA, grindpad.
Na ca. 150m LA een brugje over.
Voorbij houten poort met klaphek LA.
10.
Na ca. 100m LA, smal onverhard voetpad met aan rechterhand knotwilgen, voorbij de knotwilgen buigt het pad iets naar rechts en gaat door het grasland, verderop voorbij een draaihekje buigt het pad iets naar links en gaat eveneens door grasland richting een bankje met voor het bankje een brugje, voorbij het brugje buigt het pad naar rechts.
Voor voetbalveld aan linkerhand LA door een houten voetgangerssluis, smal pad met het voetbalveld aan rechterhand, voor het riviertje buigt het pad naar rechts met de sportvelden aan rechterhand.
Voorbij een houten voetgangerssluis, bij T-splitsing LA, verharde weg, vervolgens bij T-splitsing eveneens LA de brug over, “Tolhuisstraat”.
Bij 3-sprong LA, “Kerkplein”, vervolgens voorbij de kerk RA, “Kerkweg”, iets verder het smalle pad links van inrit woning nr.2 inlopen, aan einde van het pad komt men uit bij het station, het eindpunt.
Legenda:
RA = rechtsaf, RD = rechtdoor en LA = Linksaf
Bekijk de volledige routebeschrijving ⇢
Bereikbaarheid en toegankelijkheid
Startpunt
Station Houthem-Sint Gerlach, Caldenborghsweg 4, 6301 JE te Houthem. Plan Route
Eindpunt
Station Schin op Geul, Baanweg 1 te Schin op Geul.
Met de auto
Startpunt: Parkeren kan in Houthem aan de Meerssenderweg op een kleine loopafstand het station.
Eindpunt: Parkeren kan op P+R Schin op Geul bij het station.
Openbaar vervoer
Station Houthem-Sint Gerlach
Rolstoeltoegankelijkheid
Deze route is niet geschikt voor rolstoelen of kinderwagens.
Honden
Mits de geldende regels worden nageleefd, zijn honden toegestaan in dit gebied.
Foto's (12)
Routekaart
Topografische routekaart
Deze wandeltocht is ook beschikbaar op een zeer gedetailleerde topografische kaart het-ingendael-en-de-cauberg.pdf. Het printen van deze topografische kaart kan door gebruik te maken van de mogelijkheden die de PDF reader biedt.
Horecagelegenheden
In de plaatsen Houthem, Valkenburg en Schin op Geul
Brasserie Kasteel Schaloen
Oud Valkenburg 9
6305 AA Schin op Geul
Bezoek website
Wat een prachtige route, we hebben genoten, geklommen en geglibberd over de drassige paden. Maar wat een mooi stukje Limburg. Wie sjoen os Limburg is …… Langs de Geul , door de bossen en met vele vergezichten, met een januari zonnetje erbij, gewoon genieten. Bij punt 3 , de 80 traptreden , wij kwamen met tellen maar tot de helft, of de andere helft onder de modder lag dat kan ook nog. In ieder geval Adrie bedankt voor deze route.
Petra bedankt voor de reactie! Het zijn inderdaad geen 80 treden’. In de routebeschrijving staat namelijk: ‘na ca. 80m traptreden in het pad’. Het zinnetje is enigszins beknopt beschreven, bedoelt was dat men na 80 meter traptreden in het pad tegenkomt. Ik heb de zin iets aangepast: ‘na ca. 80m passeert men traptreden in het pad’.