Het Laarbeekpad

Het Laarbeekpad is een circa 75 kilometer lange meerdaagse wandeltocht over het grondgebied van gemeente Laarbeek Waterpoort van de Peel opgedeeld in vijf etappes. De gemeente wordt gevormd door vier dorpen: Beek en Donk, Aarle-Rixtel, Lieshout en Mariahout. De meerdaagse wandeltocht gaat door het centrum van de gemeente, op en langs de rand. In etappe twee gaat het pad een klein stukje over de rand om een lus in de Molenheide te voorkomen. In het centrum van de gemeente wordt enkele keren beek de Goorloop gevolgd en gaat de wandeltocht door het buurtschap Het Laar, onder andere deze beek en buurschap Het Laar tussen de vier dorpen heeft geresulteerd in de naam Laarbeek. De gemeente, op de grens van de Meierij en de Peel is wat de term Waterpoort van de Peel al aangeeft een waterrijke gemeente met binnen de gemeente de kanalen Zuid-Willemsvaart met een passantenhaven en het Wilhelminakanaal. Niet alleen de kanalen maar ook beken de Aa en de eerder genoemde Goorloop maar ook de kleinere beekjes zoals de Schevelingse Loop, Heieindse Loop, de Ginderdoorse Loop en de Donkervoortse Loop stromen door de gemeente, verder maken waterpartijen en vennen de term Waterpoort compleet. Laarbeek is dus een echte watergemeente, tijdens de meerdaagse wandeltocht passeert men dan ook diverse keren bruggen en brugjes. De term toegangspoort tot de Peel is ontleend aan het feit dat de gemeente aan de rand van de Peel ligt. Het pad is opgesplitst in vijf etappes met als startpunt en eindpunt de kern van de plaatsen waarbij in Beek en Donk dat net als Aarle-Rixtel een tweelingdorp is met het verschil dat Beek en Donk twee kernen heeft met elk een eigen kerkgebouw. Een tweelingdorp is de aanduiding van twee dicht bij elkaar ontstane dorpen met verschillende namen. De eerste etappe start in de kern van de Beek en de laatste de vijfde etappe start op de Donk om vervolgens in de kern van Beek te eindigen. De kern Beek en de kern Donk wordt gescheiden door een groene strook met daarin een muziektuin. Sinds 2003 staat in deze strook het nieuwe gemeentehuis van de in 1997 nieuwgevormde gemeente Laarbeek.
Adrie Raaijmakers

Het Laarbeekpad etappe 1

De 15 km lange etappe start in Beek en Donk en eindigt in Aarle-Rixtel.

De eerste etappe start bij de Sint-Michaëlkerk in Beek, gaat langs de Goorloop, door het Laar, langs het Wilhelminakanaal, de Hooge Akkers en Hoog Strijp naar het centrum van Aarle-Rixtel om te eindigen bij de kerk. De Sint-Michaëlkerk in Beek is in 1835 in gebruik genomen nadat de oorspronkelijke kerk omstreeks 1813 is afgebroken. De oorspronkelijke kerk in Beek werd in de 15e eeuw aan de tegenwoordige Molenweg gebouwd met kerktoren. Na afbraak van het kerkgebouw is de toren blijven staan, de etappe gaat niet langs de toren maar is vanuit beek de Goorloop goed te zien. De Goorloop ontspringt in het natuurgebied Sang en Goorkens ten zuidoosten van Mierlo, gaat onder het Eindhovens Kanaal door, gaat vervolgens door Helmond en in de gemeente Laarbeek onder het Wilhelminakanaal en de Zuid-Willemsvaart door om uiteindelijk uit te monden in de Aa. De directe omgeving van de beek ligt als een groen lint door de gemeente. Bij het buurtschap Het Laar gaat de etappe bij het Wilhelminakanaal over de Laarbrug, De oorspronkelijke Laarbrug werd op 11 mei 1940 opgeblazen bij het terugtrekken van het Nederlands leger. In september 1947 is de huidige brug geplaatst. De eerste plannen voor een kanaal dat Tilburg met de Maas verbindt, dateren uit 1794. Tilburg had in die tijd een belangrijke wolindustrie. In 1910 begon de daadwerkelijke aanleg, eerst werd het gedeelte van de Amer en de Mark naar Tilburg aangelegd. Aan het tweede traject, het gedeelte van de Zuid-Willemsvaart naar Tilburg, werd begonnen in 1917. De openstelling van het gehele Wilhelminakanaal vond plaats in 1923. Op de Hooge Akkers gaat de etappe langs het Hagelkruis, dit kruisbeeldje is het oudste in Nederland overgebleven hagelkuis en werd gezien als een middel om hagelschade aan het gewas af te weren. Het kruisbeeld is voor het eerst vermeld in 1419 met de tekst: 'ter plaatse geheten dat Haghelcruys'. 68% van deze wandeltocht is onverhard. Bekijk deze wandeletappe ⇢

Heemkamer De Lange Vonder

Het Laarbeekpad etappe 2

De 13 km lange etappe start in Aarle-Rixtel en eindigt in Lieshout.

De tweede etappe van Aarle-Rixtel naar Lieshout gaat door Landgoed Groot Overbrugge, landgoed Croy en door de Molenheide. Overbrug is een oud buurtschap in de gemeente Helmond waar in geschriften al in 1427 een hoeve op De Overbrug wordt genoemd. De etappe gaat door het gedeelte van het Landgoed Groot Overbrugge dat ten westen van de Schevelingse Loop op het grondgebied van Laarbeek ligt. Het gebied bestaat uit kleine broekbossen en natte graslanden. Na verlaten van het landgoed wordt de Goorloop gevolgd naar kasteel Croy waarvan de oudste delen vermoedelijk dateren uit het midden van de vijftiende eeuw. In 1472 bezat ene Rutger van Erp hier een slotje met hoeve. In 1477 verkocht hij het slotje aan Jacob van Croy, de naamgever van het kasteel. Later hebben verschillende adellijke families het kasteel bewoond en verder uitgebreid. De laatste adellijke familie was de familie Van der Brugghen, van deze familie was Freule Constance van der Brugghen de laatste adellijke bewoonster. Zij liet het kasteel in 1872 na haar overlijden na aan een stichting onder de naam van Geloof, Hoop en Liefde waarbij vastgelegd was dat het ingericht diende te worden als tehuis voor arme oude mannen en vrouwen uit Stiphout en Aarle-Rixtel. Deze stichting beheert nog steeds het kasteel met omliggend landgoed. De Molenheide, deelgebied van de Stiphouts Bossen is een van oorsprong een heidegebied dat later met naaldhout is beplant. De Molenheide dankt zijn naam aan een in de 14de eeuw gebouwde windmolen ten zuidoosten van Lieshout in een klein heidegebied. De oudst bekende vermelding van de naam Molenheide voor dat vrij kleine gebied is te vinden in een schepenakte van 1587 waarin sprake is van een 'groesveld ter plaetse genaempt aende Moelsheijde'. In de eeuwen daarna werd de naam Molenheide gebruikt voor het huidige bosgebied ten zuiden van Lieshout. 72% van deze wandeltocht is onverhard.
Praktische informatie: Voor wandelaars met een hond is er een alternatieve route beschikbaar voor het begrazingsgebied aan de rand van Aarle-Rixtel en voor het Landgoed Groot Overbrugge. Ook is er een alternatieve route voor een gras-/onderhoudspad langs de Goorloop. Bekijk deze wandeletappe ⇢

Kasteel Croy

Het Laarbeekpad etappe 3

De 16 km lange etappe start in Lieshout en eindigt in Mariahout.

Lieshout het startpunt van de derde etappe staat vooral bekend om de bierbrouwerij van Bavaria waarvan men de gebouwen van de brouwerij al tijdens de vorige etappe heeft kunnen zien. Verder heeft het dorp twee molens, molen De Leest met voor molen het monument De Mulder en molen de Vogelenzang. De etappe gaat door het buurtschap de Deense Hoek en het natuurgebied de Ruweeuwsels terug naar de rand van Lieshout voor een bezoek aan molen de Vogelenzang. Na een bezoek aan de molen gaat de etappe langs het kleine natuurgebied de Moorselen, het Keelgras en de Lieshoutse Heide ook wel Lieshoutse Bossen genoemd naar Mariahout het eindpunt van deze etappe. De naam van buurtschap de Deense Hoek is ontstaan door een combinatie van het woord 'deens' dat onvruchtbaar betekent en het woord 'hoek' dat duidt op een marginale kwaliteit van de landbouwgronden. Het natuurgebied de Ruweeuwsels ter hoogte van sluis 5 is oorspronkelijk gebruikt voor populierenteelt, geleidelijk is de populierenaanplant omgevormd tot een meer gevarieerd gemengd broekbos. Momenteel bestaat het uit broekbos met kleine percelen nat grasland die leuke doorkijkjes bieden. De brug bij sluis 5 is tot tweemaal toe tijdens WOII opgeblazen, in 1940 door de Nederlandse troepen ter verdediging en in 1944 werd de inmiddels herstelde brug weer opgeblazen, nu door Duitse troepen. Het natuurgebiedje Moorselen bestond al in de middeleeuwen. Het gebied was zo nat dat het land een groot deel van het jaar onder water stond. Na het graven van de Ginderdoorse Loop rond 1250 werd het gebied beter ontwaterd en konden er graslanden worden aangelegd. Het Keelgras dat bestaat uit een afgedekte en beplante voormalige vuilstortplaats is een klein natuurgebied met aan de rand een klein moeras met veel riet. Op de top staat een uitkijktoren met mooi uitzicht over de omgeving. Bijna aan het einde van de etappe gaat de wandeltocht door de rand van de Lieshoutse Bossen ook Mariahoutse Bossen genoemd, bezocht wordt het Torreven dat aan de rand ligt. Helemaal aan het einde van de etappe passeert men een zeer grote Lourdesgrot. Nadat in 1932 de parochie was opgericht, gewijd aan Onze-Lieve-Vrouw van Lourdes wilde de eerste pastoor, bij de kerk een Lourdesgrot bijbouwen. De grot, 10 meter hoog en 25 meter breed, is een getrouwe kopie van de Grot van Massabielle zoals die in 1935 te Lourdes bestond. 67% van deze wandeltocht is onverhard.
Praktische informatie: De etappe gaat in het Keelgras over een smal pad op een heuvel, die voorheen als vuilstortplaats diende. Vooral later in de lente en in de zomer kan het pad moeilijk begaanbaar zijn door de begroeiing, een alternatief is beschikbaar. Bekijk deze wandeletappe ⇢

Molen de Leest

Het Laarbeekpad etappe 4

De 14 km lange etappe start in Mariahout en eindigt in Beek en Donk.

Mariahout het startpunt van de vierde etappe is een ontginningsdorp, sinds 1920 werden de woeste gronden in het noordwesten van Lieshout massaal ontgonnen. De vele nieuwe boerderijen vormde samen met bestaande buurtschappen de basis voor een nieuwe dorpsgemeenschap. Mariahout is vooral bekend om de Lourdesgrot die men aan het einde van de vorige etappe al gepasseerd is en het Openluchttheater. De Lourdesgrot is een kopie van de originele grot te Lourdes bij de kerk. De etappe gaat door de Lieshoutse Bossen, de Boerdonkse Kampen met ten noorden daarvan het natuurgebied ‘t Geregt, langs het kanaal de Zuid-Willemsvaart en langs beek de Goorloop naar de Donk in Beek en Donk. De Lieshoutse Bossen ook Mariahoutse Bossen genoemd ten noorden van Mariahout is een jong heideontginningsgebied waar vooral grove dennen en sparren geplant zijn op de toenmalige veel grotere Lieshoutse Heide, de rest van het heidegebied is ontgonnen tot landbouwgebied. In het bosgebied ligt een mooi smal ven het Torreven en het sinds 2019 herstelde Vossenbergven. De Boerdonkse Kampen is een landbouwgebied met enkele kleine bospercelen met in het noorden het natuurgebied ’t Geregt wat jammer genoeg net buiten de grens van de gemeente valt. De etappe gaat een stukje langs dit gebied wat hierbij opvalt is dat zowel de Boerdonkse Kampen als het natuurgebied ’t Geregt lager ligt als de Zuid-Willemsvaart. Op het punt dat het kanaal verlaten wordt en de beek de Goorloop gevolgd wordt gaat de Goorloop onder het kanaal door om verderop uit te monden in de Aa. 73% van deze wandeltocht is onverhard. Bekijk deze wandeletappe ⇢

Het Torreven

Het Laarbeekpad etappe 5

De 17 km lange etappe start in Beek en Donk en eindigt in Beek en Donk.

Etappe 5, tevens de laatste etappe, start op het Piet van Thielplein op de Donk in Beek en Donk. De etappe gaat door het landgoed Eyckenlust met Kasteel Eyckenlust, langs het Missieklooster Heilig Bloed ook wel Broeks klooster genoemd. Vervolgens gaat de etappe door het natuurgebied De Biezen en Milschot, door Het Broek, door 't Gulden Land, De Beemd en langs het Wilhelminakanaal en de Zuid-Willemsvaart naar het eindpunt de kerk in Beek in de plaats Beek en Donk. Bij deze etappe passeert men twee keer de N279 die het oostelijk deel van de gemeente doorsnijdt. De 1ste keer van het landgoed Eykenlust naar het Missieklooster Heilig Bloed, dit deel gaat door een landbouwgebied met glastuinbouw. En de 2de keer van Het Broek naar 't Gulden Land. Het kasteel Eyckenlust ligt aan beek de Aa, het landgoed bestaat voor een deel uit bos en enkele boerderijen. Het oudste deel van het kasteel, het poortgebouw, stamt uit omstreeks 1500, het heeft een natuurstenen toegangspoort en een torentje. Wanneer het kasteel gebouwd is is niet bekend, wel dat het regelmatig verbouwd is zoals een steen met het jaartal 1658. Het Missieklooster Heilig Bloed is gebouwd omdat het klooster Sint-Joseph in Helden-Panningen te klein werd. Voor meer ruimte had de congregatie een stuk grond met boerderij in Aarle-Rixtel aangekocht, waarop een groot klooster verrees, het huidige Missieklooster Heilig Bloed. De bijbehorende boerderij, een langgevelboerderij, is ouder en dateert uit ongeveer 1845. De Biezen is een natuurgebied dat bestaat uit natte loofbossen op een lemige bodem. Er is populierenaanplant, droog eikenbos, broekbos en schrale bloemrijke graslanden. Aan de rand van de Biezen die de grens vormt met de gemeente Gemert-Bakel volgt de wandeltocht delen van een landweer dat de grens vormde van de voormalige gemeente Aarle-Rixtel en Bakel. Dergelijke oude landweren werden doorgaans aangelegd in de middeleeuwen en bestaan uit een verhoogde zandwal. De landweer in de Biezen stamt uit de periode 1350 tot 1450 en volgde een natuurlijk beekje De Ymelbeke. In een oorkonde van mei 1288 wordt De Ymelbeke al genoemd als grens, terwijl tegelijkertijd melding wordt gemaakt van de aanwezigheid van een wal. In de Biezen valt de landweer niet direct op omdat de Biezen in de 19de of 20ste eeuw is ingericht als rabattenbos, eveneens verhoogde zandwallen met daartussen greppels voor de ontwatering. In ’t Gulden Land wordt de Hermeanderende Aa gevolgd. De oude loop van de Aa is met de aanleg van de Zuid-Willemsvaart afgesneden van de hoofdloop. Het geïsoleerde gebied is een nieuw ingericht natuurgebied waarin de oude loop van de Aa weer is hersteld. Weer aan de overzijde van de Zuid-Willemsvaart gaat de etappe door De Beemd, een klein natuurgebiedje beheerd door het IVN in het laagste deel van Aarle-Rixtel. Het laatste gedeelte van de etappe gaat, om nog even de nadruk te leggen op de term ‘Waterpoort van de Peel’ langs het Wilhelminakanaal en de Zuid-Willemsvaart naar de kerk in Beek, het eindpunt van Het Laarbeekpad. 60% van deze wandeltocht is onverhard. Bekijk deze wandeletappe ⇢

De loskraan van van Thiel